Choroby tarczycy należą do najczęściej spotykanych zaburzeń endo-krynologicznych. W przeciwieństwie do dorosłych u dzieci uderza wybitna przewaga występowania niedoczynności tarczycy w stosunku do nadczynności.
Schorzeniom tarczycy towarzyszy zwykle jej powiększenie, zwane wolem. Może ono dotyczyć całego gruczołu (wole rozlane — stiuma diffusa) lub pewnych jego odcinków (wole guzowate — struma nodosa). Wole może występować bez zaburzeń dokrewnych (wole proste), z niedoczynnością, lub też z nadczynnością tarczycy.
I. Wole proste endemiczne: występuje bardzo często w okolicach ubogich w jod (w Polsce: Podkarpacie). Może powstać już u niemowląt, częściej jednak pojawia się dopiero w wieku późniejszym. Osiąga niekiedy duże rozmiary. Tworzy guz rozlany, niebolesny, symetryczny, o kon- systencji dość spoistej. Przy bardzo dużym niedoborze jodu przerost nie wystarcza na pokrycie potrzeb hormonalnych organizmu i powstają objawy niedoczynności. Prawdopodobnie w niektórych rejonach wole endemiczne bywa spowodowane dużą ilością znajdujących się w glebie substancji hamujących czynność tarczycy.
II. Wole proste sporadyczne: może je spowodować spożywanie w nadmiarze produktów zawierających substancje blokujące systemy enzymatyczne tarczycy (np. niektóre leki, jak: tiomocznik, PAS, sulfonamidy). W przypadkach lżejszego uszkodzenia rozlany przerost wyrównuje upośledzenie czynności gruczołu przy większym uszkodzeniu powstaje niedoczynność. Pobieranie przez ciężarną pochodnych tiomocznika lub dużych dawek jodu może być przyczyną wola wrodzonego u noworodka, które zwykle po kilku tygodniach zanika. W wielu przypadkach nie. udaje się ustalić przyczyny wola prostego sporadycznego.
III. Wole okresu dojrzewania występuje przeważnie u dziewcząt jako’ wyraz kompensacji ustrojowej na zwiększone zapotrzebowanie hormonu. Jest ono niewielkie, dość miękkie, o typie rozlanym. Niekiedy towarzyszą mu lekkie objawy nadczynności. Ustępuje zwykle samo bez leczenia.
Leczenie. W przypadkach wola prostego podawanie suszonej tarczycy (5-0—15-0 mg na dobę) wiedzie niekiedy do zmniejszenia gruczołu. Roztwór Lugola jest zwykle nieskuteczny.
Zasadnicze znaczenie dla zapobiegania wolu endemicznemu ma spożywanie jodowanej soli kuchennej w okolicach ubogich w jod. Jeżeli sól dostarczona ludności tych terenów nie podlegała jodowaniu, należy podawać dzieciom jedną kroplę roztworu Lugola raz w tygodniu.
Leave a reply