Gonadotrofina B

Gonadotrofina B (hormon luteinizujący) powoduje u kobiety dojrzewanie ciałka żółtego w drugiej fazie cyklu miesięcznego, zatrzymanie jajek w nie pękniętych, zluteinizowanych pęcherzykach Graafa i zahamowanie produkcji estrogenów.. Hormon ciałka żółtego (progesteron) wytwarzany jest, jak wiadomo, w komórkach tekaluteinowych, jednak zdolność produkcji tego hormonu przez wspomniane komórki tekalutcinowe uzależniona jest od osobnego hormonu gonadotropowego, powstającego również w przednim płacie przysadki mózgowej. Nadano mu nazwę luteotrofiny i utożsamiono z hormonem mlekotwórczym (prolaktyną). Ściśle biorąc, gonadotrofina B kładzie kres pierwszemu okresowi miesięcznego cyklu jajnikowego, dojrzewaniu pęcherzyka Graafa i daje początek drugiemu okresowi, dojrzewaniu ciałka żółtego. Zwiększona ilość progesteronu we krwi powoduje zahamowanie wytwarzania przez przysadkę mózgową gonadotrofiny B.

W gruczołach płciowych męskich gonadotrofina B pobudza komórki śródmiąższowe jąder do wytwarzania testosteronu, podstawowego testoidu ustroju męskiego. Na osobną wzmiankę zasługują hormony gonadotropowe wykryte w moczu ciężarnych, a wytwarzane przez komórki kosmówki łożyska. Gonadotrofiny te, zwane popularnie prolanami, oddziałują na jajniki przede wszystkim luteinizująco, w znikomym zaś tylko stopniu powodują dojrzewanie pęcherzyków Graafa. Jakkolwiek przyjmuje się, że istnieją dwa prolany (A i B) o odrębnym, swoistym wpływie na jajniki, sprawa ta nie jest dotąd dokładnie wyjaśniona i szereg badaczy przemawia za przyjęciem istnienia tylko jednego hormonu gonadotropowego łożyska. W każdym razie stosowanie wyciągów zawierających gonadotrofinę (lub gonadotrofiny) łożyskową wprowadzone zostało do terapii ginekologicznej już od szeregu lat (pregnon, prolan), zwłaszcza kiedy okazało się, że działanie hormonów przedniego płata przysadki mózgowej jest wybitniejsze przy równoczesnym doprowadzaniu do ustroju prolanów.

Przetwory zawierające gonadotrofiny sporządzane są nie tylko z moczu, ale i z surowicy krwi ciężarnych zwierząt (np. klaczy). Okazało się, że działają one na jajniki kobiet nie tylko w kierunku pobudzenia ich do tworzenia ciałka żółtego, lecz także do rozwoju i dojrzewania pęcherzyków Graafa, Podawane są pozajelitowo.

Ponieważ surowica krwi ciężarnych kobiet zawiera również gonadotrofiny, stosowano sporadycznie wstrzykiwanie jej śródmięśniowo celem wywołania w jajnikach luteinizacji. Bardzo dobre wyniki daje podawanie jednego z takich wyciągów (np. gestylu) w przypadkach niedomogi jajników oraz niedorozwoju ich razem z przetworami zawierającymi hormony płciowe.