Mimo pozornych podobieństw mechanizm utrzymywania haremu różni się bardzo u poszczególnych gatunków. U pawianów płaszczowych jedynym osobnikiem utrzymującym spoistość haremu jest jego lider uniemożliwiający samicom odejście na zewnątrz, podczas gdy u dżelad znaczącą rolę w utrzymywaniu spoistości haremu odgrywa najstarsza samica. Różna jest też droga powstawania haremu: u pawianów płaszczowych harem formuje się na podłożu popędu macierzyńskiego i et-epi- meletycznego, u dżelad natomiast tworzenie się haremu przechodzi przez proces formowania się par. Odbywa się to w ten sposób (Kummer, 1971 – cyt. Hinde, 1974), że przy pierwszym kontakcie samca z samicą, samica zbliża się do samca i próbuje zainicjować kopulację. Jeżeli zostaje pokryta przez samca – zaczyna go iskać, po czym oba osobniki pozostają razem. Przyjmowanie następnych samic do haremu odbywa się w drodze podobnej procedury tworzenia pary tym razem w roli samca występuje jednak pierwsza samica. Z podobnym zjawiskiem spotykamy się u dżelad, także w sytuacji konfliktu między samcami, gdy samiec pokonany zostaje pokryty przez dominanta, po czym następuje iskanie. W przypadku samic krycie nowej samicy przez pierwszą samicę przyjętą do haremu jest przejawem dominacji.
Ostatnią formą struktury społecznej u małp jest monogamia. Występuje ona rzadko, głównie u małp szerokonosych u małp wąskonosych i małp człekokształtnych występuje ona jedynie u gibbonów (Hylobales) charakteryzujących się bardzo niską aktywnością seksualną (Jolly, 1972).
Uprzywilejowana pozycja społeczna pierwszej samicy w haremie dże- lad bardzo przypomina sytuację u ludzi w tych społeczeństwach, w których występuje poligamia. Obserwuje się wtedy z reguły znacznie wyższą pozycję pierwszej żony w stosunku do pozycji pozostałych żon lub konkubin (Ford i Beach, 1965). Z kolei, pewnej analogii do sytuacji obserwowanej u pawianów płaszczowych, gdzie za kopulacje z obcymi samcami karana jest zawsze samica, można dopatrywać się w fakcie, że także u ludzi, w społeczeństwach praktykujących poligamię, za kontakty seksualne z innym mężczyzną częściej karana jest kobieta.
Leave a reply