Protetyka stomatologiczna

Z działem tym łączy się ściśle chirurgia twarzowo-szczękowa, zajmująca się zabiegami na szczęce, żuchwie i stawie skroniowo-żuchowym, a częściowo w okolicach sąsiadujących. Należy tu także traumatología, tj. nauka o leczeniu złamań kości twarzy i następstw urazów w zakresie tkanek miękkich.

Protetyka stomatologiczna zajmuje się ukierunkowaną profilaktyką, leczeniem i rehabilitacją narządu żucia. Dla przywrócenia prawidłowej czynności i estetycznego wyglądu wykonuje się uzupełnienia braków w uzębieniu. Leczenie protetyczne przeprowadza się także w takich stanach patologicznych, jak zaburzenia zwarcia i zgryzu, parafunkcje, schorzenia stawu skroniowo-żuchwowego i tkanek przyzębia oraz po zabie-gach chirurgicznych.

Ortopedia szczękowa prowadzi leczenie nieprawidłowości układu twa- rzowo-szczękowo-zgryzowego. Dziedzina ta jest wyraźnie zintegrowana ze wszystkimi specjalnościami stomatologicznymi i z wielu innymi działami medycyny, a w szczególności z pediatrią, endokrynologią, foniatrią, psychiatrią oraz dziedzinami paramedycznymi, jak psychologia i logopedia. Szczególnie ważną rolę odgrywa ortopedia szczękowa przy zapobieganiu wadom narządu żucia.

Radiologia stomatologiczna wyodrębniła się z radiologii ogólnej ze względu na swą specyfikę. Do tego działu należy również telerentgeno- grafia, oddająca szczególne usługi w ortopedii szczękowej, a także tomografia stawu skroniowo-żuchwowego.

Poznanie już na początku zarysu historycznego jest niezbędne dla każdego studenta medycyny wstępującego na ukierunkowane studia stomatologiczne. Bez znajomości bowiem tego, co minęło, trudno byłoby zdać sobie sprawę z obecnego poziomu, a tym bardziej ocenić postęp w danej, dziedzinie nauki.

Do najstarszych znalezisk, z których można sobie wyrobić pogląd na początki dentystyki w cywilizowanym świecie starożytnym, należą cegiełki babilońskie z pismem klinowym (ok. XXX w. p.n.e.) i kodeks Ham- murabiego (XVIII w. p.n.e.), papirusy egipskie (najdawniejsze z XVI w. p.n.e.), księgi greckie Herodota (V w. p.n.e.), Hipokratesa (przełom V i IV w. p.n.e.), i Arystotelesa (IV w. p.n.e.), chiński traktat medyczny (III w. p.n.e.), księgi hinduskie Charaki i Susruty (przyp. I w. p.n.e.), pisma medyczne z okresu imperium rzymskiego — Korneliusza Celsusa (I w. p.n.e),. Pliniusza sen. (I w. n.e.) i Klaudiusza Galena (II w. n.e.).

Niewątpliwie najwcześniej rozwinęły się zabiegi mające na celu usunięcie bólu. Toteż z tego względu wyjmowano zęby albo wprost palcami (Chiny, Japonia), albo odpowiednimi przyrządami w postaci prymitywnych jeszcze kleszczy i dźwigni (Indie, Grecja, Rzym).

Ze względów estetycznych starano się uzupełniać brakujące zęby przed-: nie protezami, które z uwagi na słabość ich umocowania nie mogły jednak spełniać zadania czynnościowego. Wykonywane one były ze złota,, srebra oraz kości lub drewna, a przymocowywane do sąsiednich zębów złotym drutem. Stopniowo ulepszano te uzupełnienia i sporządzano także korony, zęby ćwiekowe, a nawet protezy całkowite, które jednak miały również tylko kosmetyczne znaczenie. Stosunkowo najwyżej stała protetyka u Fenicjan, Etrusków, Żydów, a zwłaszcza Rzymian.