Dyskusja nad kwestią cudzołóstwa

Zagadnienia przestępczości seksualnej na IX Kongresie Międzynarodowym Prawa Karnego w Hadze w 1964 r. Jednym z tematów obrad IX Międzynarodowego Kongresu Prawa w Hadze w sierpniu 1964 r. (zorganizowanego przez Association Internationale de Droit Pénal) był problem karalności niektórych przestępstw seksualnych, a mianowicie cudzołóstwa, homoseksualizmu, kazirodztwa. Niektórźy referenci krajowi omawiali także zagadnienia innych przestępstw seksualnych, jak zgwałcenie, pedofilia itp. Brak miejsca w tym opracowaniu na przedstawienie, choćby w skrócie, poglądów rozbieżnych i kontrowersyjnych, wypowiadanych na tym Kongresie w referatach i w dyskusji. Ograniczymy się tu więc do wyselekcjonowania niektórych ciekawszych momentów z tej wymiany poglądów oraz do omówienia uchwał w tym przedmiocie, jakie Kongres podjął.

W dyskusji nad kwestią cudzołóstwa jako czynu przestępnego wyszło na jaw, że wprawdzie w licznych krajach europejskich (Francja, Włochy, Belgia, RFN itd.), prawie we wszystkich stanach USA oraz na innych kontynentach cudzołóstwo jest penalizowane przez kodeksy karne, jednakże większość referentów i dyskutantów opowiedziała się za zniesieniem karalności takich czynów (Blau, 1964 Sturm, 1964 De Morenda, 1964 Foster i Freed, 1964 Pisapia, 1964 Hirano, 1964 Simpson, 1964 Andrejew, 1964 Damska, 1964 Dolensky, 1964 i in.). Wszelako odezwały się także głosy za dalszym zachowaniem przepisów karnych o cudzołóstwie (Bristain, Sexualität und… Levasseur, 1964). Najbardziej podstawowymi argumentami przytaczanymi przeciwko karalności cudzołóstwa (lub konkubinatu uprawianego przez męża) były: niesłuszność ingerencji prawa karnego w stosunki intymne dorosłych ludzi, to, że przepisy karne w tej kwestii zostają wszędzie tylko na papierze. W Stanach Zjednoczonych, gdzie cudzołóstwo staje się często podstawą rozwodów (w setkach tysięcy spraw cywilnych), nie notuje się wcale wypadków pociągnięcia do odpowiedzialności karnej za to wykroczenie. Generalny referent na Kongresie, prof. Ploscove (USA) przytoczył wiele faktów z własnego doświadczenia jako sędziego na potwierdzenie tego rozdżwięku między prawem a praktyką, dodając, że gdy prawo karne staje się martwą literą, wpływa to na upadek autorytetu prawa i szacunku dla ustaw (Ploscove, 1964).